Każdego dnia w mediach, na ulicy i od niektórych znajomych słyszę o roku dwutysięcznym czternastym. Będąc przekonana, że nie jest to poprawna odmiana, przestaję skupiać się na kolejnych słowach rozmówcy, bo na usta ciśnie mi się „Powinno się mówić rok dwa tysiące czternasty!”. Ale dwutysięczny czternasty pojawia się tak często, że postanowiłam to sprawdzić. Czy coś mnie ominęło i ta forma została już zaaprobowana przez polskich językoznawców? 

Czy w ubiegłym wieku ktoś z nas miał problem z odmianą dat? Raczej nie. Wszyscy składali sobie życzenia pomyślnego roku 1991, 1992, 1993 (tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątego pierwszego, drugiego, trzeciego), itd. Problemy pojawiły się po północy w Sylwestra roku 2000 (dwutysięcznego), a zintensyfikowały się w latach kolejnych. Kiedy już wszyscy przyzwyczaili się, że mamy rok dwutysięczny (a nie rok dwa tysiące), w nocy z 31 grudnia na 1 stycznia nadszedł rok 2001… Łatwo zapisać, ale jak powiedzieć? Najpewniej z przyzwyczajenia, bo trudno to wytłumaczyć inaczej, do roku dwutysięcznego niektórzy po prostu zaczęli dodawać kolejne liczebniki porządkowe. Tak więc stał się dwutysięczny pierwszy, potem dwutysięczny drugi, a obecnie, według niektórych, mamy dwutysięczny czternasty.

Językoznawcy kręcą głowami. Jak to się stało, że sami sobie utrudniamy życie łamiąc język na dwutysięcznym dwunastym, dwutysięcznym trzynastym, dwutysięcznym czternastym? Co będzie jak przyjdzie rok 2125? Dwutysięczny setny dwudziesty piąty?

Najlepiej kierować się analogią do dat historycznych. Raczej nie mówimy, że II wojna światowa rozpoczęła się w tysięcznym dziewięćsetnym trzydziestym dziewiątym, lecz w tysiąc dziewięćset trzydziestym dziewiątym. W języku polskim wymawiając datę roczną dwa pierwsze liczebniki odmieniamy jak liczebniki główne, a dwa ostatnie - jak liczebniki porządkowe. Dlatego warto zapamiętać, że Polska wstąpiła do Unii Europejskiej w roku dwa tysiące czwartym.

Podsumowując: podając rok odmieniajmy w dacie tylko dziesiątki i jedności. Będzie łatwiej, poprawniej i bardziej elegancko :)

Aha, na koniec uwaga. Nie powinno mówić się: w latach dwutysięcznych, w ten sposób odmieniać możemy mniejsze liczby, np. w latach dwudziestych. Lepiej powiedzieć: na początku dwudziestego pierwszego wieku :)

 

W razie wątpliwości:

• Internetowy Słownik języka polskiego PWN

 

O autorce:

Katarzyna Marciniak - z pasji, z doświadczenia i ze szkół (w tym także szkoły życia) pomaga innym jako nauczyciel emisji głosu, socjolog, specjalista od marketingu, komunikacji oraz budowania wizerunku. Ale kiedy trzeba potrafi zamienić się w stylistkę, makijażystkę, operatora kamery oraz reżyserkę filmową i reporterkę radiową ;) Założyła i prowadzi Akademię głosu i wizerunku IMAGETON.